ضررصیفی کاران از ممنوعیت صادرات فلفل‌ به روسیه/دیپلماسی غذایی به کجا رسید؟

پس از اینکه روسیه واردات فلفل از ایران را ممنوع کرد، محصول صیفی کاران و گلخانه‌داران روی دستشان مانده و ضرر کرده‌اند، وزارت جهاد کشاورزی دیپلماسی غذایی را با روسیه آغاز کرده، اما نتیجه آن دقیق روشن نیست.

 اوایل آذر ماه بود که روسیه اعلام کرد، دیگر از ایران فلفل وارد نخواهد کرد، ابتدا مسئولان اتحادیه‌ها دلیل این اقدام روسیه را باقیمانده سموم بیش از حد استاندارد عنوان کردند، اما پس از آن سازمان حفظ نباتات اعلام کرد که بحث وجود باقیمانده سم در محصولات فلفل صادراتی نیست، بلکه روسیه می‌گوید، در پرورش این ها ۴ نوع سم استفاده شده است که از نظر آنها غیر مجاز است، البته اینکه چه سمی بوده تاکنون به آن اشاره نشده است.

نتیجه این شد که روسیه گمرک خود را به روی فلفل ایرانی بست و کشاورزان ایرانی هم که به امید صادرات به این کشور تولید کرده بودند، نیز سرگردان شدند، محصول در داخل خریداری نداشت و خیلی از آنها فاسد شده و از بین رفت و کشاورزان متضرر شدند.

وزارت جهاد کشاورزی بارها گفته رایزنی با کشور روسیه انجام می‌شود و به زودی مشکل برطرف می شود، هنوز اقدام عملی که کشاورزان بتوانند محصول خود را صادر کنند، ایجاد نشده و کشاورزان گوشه و کنار کشور هم با ارسال نامه و کلیپ‌هایی می‌گویند تولیدشان در گلخانه از بین می‌رود.

گزارش خبرنگار فارس حاکی است که آقای برومندی معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی دو روز پیش به مقصد روسیه سفر کرده است، اما هنوز جزئیاتی از سفر و یا توافقات احتمالی آنها منتشر نشده است و کشاورزان چشم انتظارند که نتیجه مذاکرات ایران و روسیه هر چه زودتر اعلام شود تا بتوانند محصولات گلخانه‌ای خود را که در معرض فساد است، هر چه زودتر صادر کنند.

تنها مشکل ممنوعیت صادرات فلفل ایران از سوی روسیه نیست، در دو ماه گذشته برخی محصولات ایران از کشورهای مقصد صادراتی برگشت خورده است، دو ماه پیش ۴۸۸ اصله نخل صادراتی به قطر برگشت خورد، پس از آن فلفل از روسیه و هفته گذشته هم هند اعلام کرد که واردات کیوی از ایران را تعلیق می‌کند.

برخی این مسائل را سیاسی خواندند که دست‌هایی پشت پرده است که می‌خواهد بازار صادرات ایران را کساد کند و ترکیه هدایت بازار را به دست بگیرد، حتی گفتند، کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه هم سهل انگاری‌هایی کرده که به این ممنوعیت ها کمک کرده است.

ماجرای فلفل ها چطور آغاز شد؟

۱۱ آذر بود که سید رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران  در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: فدراسیون روسیه در نامه‌ای به رئیس گمرک داغستان تأکید کرده است واردات فلفل از ایران به دلیل آنچه نقض مکرر استانداردهای بهداشتی عنوان شده است، انجام نشود.

نورانی افزود: فدراسیون روسیه  نامه‌ای به رئیس گمرک داغستان نوشته و تأکید کرده است واردات فلفل‌ از ایران به دلیل آنچه نقض مکرر استانداردهای بهداشتی عنوان شده است، انجام نشود.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران تصریح کرد: روسیه فلفل وارداتی از ایران را با ادعای‌ نداشتن گواهینامه باقیمانده سموم کشاورزی، مرجوع کرده است.

وی در پاسخ به اینکه آیا ممنوعیت واردات تنها برای فلفل است یا سایر محصولات کشاورزی یا غذایی را هم در بر می گیرد؟ گفت: در این نامه که به زبان روسی نوشته شده و به فارسی ترجمه شده است، چندان غرض‌ گویا نیست، اما در بخشی از نامه به فلفل اشاره شده است و در بخشی دیگر از نامه ظاهرا عنوان محصولات کشاورزی آمده است.

رویترز هم ممنوعیت واردات ۴ محصول از ایران و ترکیه را تایید کرد.

رسانه‌های خارجی هم به موضوع وارد نکردن محصولات چند محصول کشاورزی از ایران و ترکیه پرداختند، به طوری که خبرگزاری فارس به نقل از رویترز گزارش داد: روسیه اعلام کرده است واردات نارنگی، لیمو، فلفل، انگور و انار را از ۳۳ شرکت ترکیه‌ای و ایرانی به حالت تعلیق درآورده است.

سازمان نظارت بر سلامت محصولات کشاورزی روسیه با اعلام این خبر گفته  نگرانی‌ها نسبت به نقض قوانین مربوط به سلامت محصولات غذایی از جمله دلایل این اقدام بوده است.

اگرچه در این گزارش رویترز مدعی شده این گونه اقدامات از سوی روسیه معمولا با اهداف سیاسی اتخاذ می‌شوند، اما روسیه این مسأله را تکذیب کرده است.

پرده جدید از علت منع صادرات فلفل‌ها

رئیس سازمان حفظ نباتات کشور در نشست خبری با خبرنگاران در پاسخ به سوال خبرنگار فارس، دلیل برگشت خوردن فلفل‌های صادراتی را این گونه توضیح داد: علت استرداد محموله‌های فلفل ایران از روسیه، استفاده از چهار نوع سم برای پرورش این محصول است که این سموم در روسیه به ثبت نرسیده است.

کیخسرو چنگلوایی ضمن اشاره به ممنوعیت واردات فلفل ها افزود: در نامه سرویس فدرال نظارت بر حقوق مصرف کنندگان روسیه آمده است که در محموله‌های فلفل از چهار نوع سمی استفاده شده که در کشور روسیه به ثبت نرسیده و از تاریخ ۸ آذر روسیه واردات این محصول به کشورش را ممنوع کرده است.

فلفل کشاورزان دستشان مانده است

گزارش از شهرستان ها حاکی است که محصولشان فاسد شده و ضرر می‌کنند.

روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه این شهرستان قطب تولید محصولات گلخانه‌ای در استان اصفهان به خبرگزاری فارس اعلام کرد: از سطح ۲۳۰ هکتار گلخانه‌های نوین این شهرستان سالانه ۳۲ هزار تن محصول با کیفیت تولید و بیش از ۹۰ درصد آن صادر می‌شود.

محمدحسین احمدی، مدیر جهاد کشاروزی شهرستان تیران و کرون با اشاره به توقف صادرات فلفل دلمه‌ای به روسیه افزود: روزانه بیش از ۱۰۰ تن فلفل دلمه‌ای رنگی صادراتی این شهرستان در بازار‌های داخلی سرگردان است.،

یک سوم قیمت تمام شده باید محصولاتمان را به فروش برسانیم

یکی از گلخانه‌داران تیران و کرون هم با بیان اینکه قیمت تمام شده فلفل بین ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان است و در حال حاضر با قیمت ۵ تا ۶ هزار تومان به فروش می‌رسد، گفت: فلفل دلمه‌ای رنگی یکی از این محصولات است که تحت شرایط مراقبتی خاص تولید می‌شود و با توجه به حساسیت این گیاه استفاده از کود و سموم باید بر اساس استاندارد باشد و درغیر این صورت دچار ضرر و زیان در میزان تولید خواهد شد.

وی افزود: بر این اساس تولیدات تیران و کرون یا به صورت مبارزه بیولوژیک با آفات تولید می‌شود و یا زیر نظارت جهاد کشاورزی از سموم بدون دوره کارنس استفاده می‌شود که این موضوع با اجرای آزمایشات جهاد کشاورزی مشخص است که هیچ گونه ماندگاری سموم در فلفل تولید تیران و کرون مشاهده نشده است.

این کشاورز گفت: تیران و کرون به عنوان یکی از بزرگترین قطب‌های تولید فلفل دلمه‌ای رنگی با کیفیت در کشور شناخته می‌شود که این روز‌ها گلخانه داران آن با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند و در تامین هزینه‌های تولید، حق الزحمه کارگران، هزینه‌های سوخت و اقساط معوق بانکی در مانده‌اند.

امروزه صادرات رکن اصلی در اقتصادی کردن تولیدات کشاورزی است و بدون آن تقریبا از رشد و ایجاد ارزش افزوده در این بخش نمی توان صحبت کرد، اتفاقاتی که در این دو ماه برای صادرات کشاورزی ایران رخ داده چیزی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن عبود کرد و تا زمانی که آسیب شناسی نشود و راهکار باثباتی برای آن پیدا نکنیم این مشکلات ادامه خواهد داشت.

در نامه هر دو کشور روسیه و هند به سازمان حفظ نباتات، درباره ممنوعیت صادرات فلفل و کیوی اشاره شده بود که مسئولان ایرانی به نامه‌ها و هشدارهای ما بی توجه بودند، با وجود اینکه چندین بار اعلام کرده بودیم حتی جواب ما هم نداده اند.

اینها سطح دیپلماسی غذایی را نشان می‌دهد که  امروزه جزو لاینفک صادرات است.

مسئله دوم اینکه پس از تحریم های اتحادیه اروپا علیه روسیه در سال ۹۲، ایران در مسیر شانس صادرات محصولات کشاورزی بیشتر به روسیه قرار گرفته بود که آن زمان هم به دلایل باقیمانده سموم، بسته بندی نامناسب، قیمت گران، نبودن پروتکل‌های بهداشتی بین دو کشور این شانس از بین رفت و اکنون ایران از بازار ۲۰۰ میلیارد دلاری روسیه تنها ۲۵ صدم درصد سهم دارد.

برای مسئولان لازم است که روند دیپلماسی خود را با کشورهای مقصد تغییر دهند و از ظرفیت‌های بخش کشاورزی که پیشران اقتصادی کشور به ویژه در شرایط تحریم به حساب می‌آید، به خوبی استفاده کنند.