تراژدي گوجه در غياب صنايع تبديلي

به گزارش اگری پرس به نقل از خبرگزاری دانشجو اقليم گرم و خشك و كم آبي ۱۵ ساله هرمزگان موجب شده كشاورزان منطقه از آبياري غرق آبي و كشت در مزارع سطح وسيع و سنتي دست بردارند و به كشت داربستي بويژه در توليد گوجه فرنگي روي آورند. استفاده از كشت داربستي در هرمزگان از تعطيل شدن فعاليت هاي كشاورزي در روستاها و همچنين مهاجرت ساكنان آنها به نقاط شهري جلوگيري كرده است. توليد ۶ تا ۸ برابري محصول گوجه فرنگي خارج از فصل در روش داربستي نسبت به كشت سنتي در هرهكتار و برداشت زودتر محصول حداقل به مدت سه هفته از مزيت هاي اين شيوه از كشت است.

از هر هكتار مزرعه گوجه فرنگي كشت شده به روش سنتي حدود ۳۰ تن محصول برداشت مي شود، اما با رعايت به موقع زمان كشت در يكي از مزارع الگويي كشت داربستي در دهستان كهورستان از توابع بندرخمير ركورد توليد ۲۵۰ تن محصول به ثبت رسيده است. كارشناسان مي گويند در صورت حمايت دولت با تامين و پرداخت تسخيلات ارزان قيمت براي ايجاد سازه هاي كشت داربستي، مي توان صدها شغل ماندگار در شهرها، بخش ها، روستاهاي نوار ساحلي و حتي جزاير چهارده گانه اين استان در خليج فارس ايجاد كرد.
از آنجايي كه هزينه احداث و آماده سازي هر هكتار سازه براي كشت داربستي كمتر از يك دهم روش گلخانه اي مدرن است، ساكنان نواحي ساحلي هرمزگان براي كشت داربستي رغبت بيشتري از خود نشان داده اند. با توجه به اقليم مناسبي كه در نوار ساحلي استان هرمزگان وجود دارد نيازي به احداث گلخانه هاي مدرن نيست. هزينه احداث يك هكتار سازه داربستي بين ۴۰۰ تا ۵۰۰ ميليون ريال يعني يك دهم گلخانه مدرن است و ميزان برداشت محصول از هر هكتارˈ بين ۶ تا ۸ˈ برابر كشت سنتي است. هر ۳۰ هكتار كشت داربستي با ۲۴۵ هكتار كشت سنتي برابري مي كند و به همين ترتيب ميزان مصرف آب، سم، كود، نيروي انساني، برق و سوخت مورد نياز براي موتورهاي ديزلي آب كشاورزي نيز كاهش پيدا مي كند.
در همين زمينه با عبدالله رئيسي از توليدكنندگان گوجه داربستي در استان هرمزگان به گفت و گو پرداخته ايم تا با چالش هاي كشاورزي داربستي هرمزگان بيشتر آشنا شويم.

رئيسي درباره محصول توليدي اش مي گويد: “گوجه اي كه به شيوه داربستي توليد مي شود كيفيت بسيار عالي دارد كه قابل مقايسه با نوع سنتي آن نيست. اين محصول از هر گونه آفتي محفوظ است. هزار متر كشت داربستي برابري مي كند با يك هكتار كشت سنتي آن. اين روش در صرفه جويي آب، كود و نيروي انساني بسيار موثر است. همچنين ماندگاري گوجه داربستي نسبت به گوجه زميني حداقل ۲۰ روز بيشتر است.”
او درباره آغاز به كارش مي گويد: “دو سال قبل از طريق بسيج سازندگي با پرورش داربستي گوجه آشنا شدم. قبل از آن به باغداري مشغول بودم و هنوز هم در كنار توليد گوجه كار باغداري و توليد مركبات را ادامه مي دهم. در كلاس هاي آموزشي بسيج سازندگي شركت كردم و كشت داربستي را به طور كامل آموختم. پس از آن ۲۰ ميليون تومان از بسيج سازندگي وام گرفتم و سازه هاي داربستي را در محوطه اي به وسعت ۳ هزار متر احداث كردم. همان سال اول محصول قابل توجهي توليد كرديم و سود بسيار خوبي بدست آورديم و براي ۳ نفر اشتغالزايي شد.”
عبدالله رئيسي مي افزايد: “متاسفانه در سال دوم با مشكل بسيار بزرگي روبرو شديم و همه محصولمان از بين رفت. ما بيش از ۵۰ تن گوجه توليد كرديم اما برخلاف سال گذشته هيچ تقاضايي در هرمزگان براي خريد آن وجود نداشت، يعني محصولمان را كيلويي ۱۰۰ تومان هم نمي خريدند، وضعيت به گونه اي شد كه چيدن گوجه ها با توجه به هزينه كارگر وسبد به صرفه نبود و اصلا گوجه ها را نچيديم.”
او درباره علت بروز اين مشكل به صورت ناگهاني خاطرنشان مي كند: “نمي دانيم چرا اين اتفاق افتاد. توليد كنندگان قديمي تر مي گويند يك سال در ميان اوضاع به همين صورت در مي آيد، يعني يك سال بازار گوجه خيلي خوب است و سال بعد هيچ تقاضايي وجود ندارد. اگر گوجه ها فروش مي رفت بين ۳۰ تا ۴۰ ميليون تومان سود مي كرديم. در منطقه ما صنايع تبديلي وجود ندارد و اصلا كارخانه توليد رب گوجه فرنگي نداريم. اگر يك كارخانه توليد رب گوجه فرنگي در منطقه احداث شود با توجه به قيمت مناسب گوجه در هرمزگان و با ارزش افزوده اي كه از فرآوري گوجه حاصل مي شود، سود زيادي از رب توليد شده بدست مي آيد و محصول توليد كنندگان گوجه هم روي دستشان نمي ماند. در حال حاضر مهمترين مشكل ما فقدان صنايع تبديلي است. اين را هم بگويم كه بسيج سازندگي قرار بود ۱۰ ميليون تومان ديگر به ما وام بدهد و حتي مسئول محترم بسيج سازندگي استان هم نامه در خواست ما را امضا كرد اما بانك مهر اقتصاد اين وام را پرداخت نكرد.”
رئيسي در كنار توليد گوجه داربستي به توليد مركبات نيز مشغول است. او در اين باره اظهار مي كند: “درخت هاي انبه امسال ما را نجات دادند. هرمزگان و چابهار منبع توليد انبه در ايران هستند و در جاي ديگري كشت نمي شوند. امسال ۱۰ تن انبه توليد كرديم. هر درخت ۱۵ تا ۲۰ ساله انبه سالانه حداقل ۳ ميليون تومان سود خالص مي دهد و من ۴۵ درخت انبه داشتم. اگر اين درختان انبه نبودند امسال كمرمان مي شكست. انبه بازار بسيار خوبي دارد و ترشي انبه طرفداران زيادي پيدا كرده است.”
اين كشاورز هرمزگاني در پايان مي گويد: “با وجود تجربه فروش نرفتن محصولات مان در سال قبل، باز هم مشغول آماده كردن زمين و شخم زدن هستيم و قصد نداريم از توليد گوجه صرف نظر كنيم. كشاورزان مي گويند امسال سال خوب شدن بازار گوجه است، تا چه پيش آيد.”