نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
در شکل متعارف کشاورزی، کمتر به مباحث پایداری از جمله اقدامات کنترلی جهت کاهش فرسایش خاک توجه می شود. جایگزینی کشاورزی پایدار به جای سایر اشکال کشاورزی متعارف امری نیازمند زمان، افزایش امکانات و تکنولوژی مورد نیاز و همچنین افزایش آگاهی مردم، مسئولین و کشاورزان است.
به گزارش اگری پرس در یادداشت شماره (۱) از سلسله یادداشتهای “کشاورزی پایدار، حفظ پایدار خاک” به مباحثی چون چالش های توسعه متعارف، تأثیر انسان در فرسایش خاک، راه حل های متعارف جلوگیری از فرسایش خاک، فرسایش خاک در ایران و جهان و… پرداخته شد. در یادداشت شماره (۲) از این سلسله یادداشتها به راهکارهای کشاورزی پایدار برای کاهش فرسایش خاک پرداخته شد. حال در ادامه و در سومین و آخرین شماره از این مجموعه یادداشتها به تعارضات و چالشهای کشاورزی پایدار و فرسایش خاک میپردازیم.
چالش های کشاورزی پایدار در کاهش فرسایش خاک
از اصلی ترین چالش های کشاورزی پایدار در کاهش فرسایش خاک بحث مقایسه آن با شیوه های کشاورزی متعارف در شکل های سنتی و صنعتی است. در شکل متعارف کشاورزی، کمتر به مباحث پایداری از جمله اقدامات کنترلی جهت کاهش فرسایش خاک توجه می شود. در این کشاورزی سعی می شود با بکارگیری مراحل چندگانه خاکورزی و افزودن مواد غیرطبیعی از جمله کودهای شیمیایی به خاک میزان برداشت محصول را افزایش و هزینه ی تولید را کاهش دهند. با توجه به اینکه در بسیاری از کشورهای جهان بحث امنیت غذایی و تولید محصولات کشاورزی مورد نیاز، وضعیت شکننده ای دارد به همین علت جایگزینی کشاورزی پایدار به جای سایر اشکال کشاورزی متعارف امری نیازمند زمان، افزایش امکانات و تکنولوژی مورد نیاز و همچنین افزایش آگاهی مردم، مسئولین و کشاورزان است. با ایجاد این شرایط است که می توان به توسعه ی کشاورزی پایدار و در نتیجه کاهش فرسایش خاک امیدوار بود.
تعارض کشاورزی پایدار با کاهش فرسایش خاک!
روش های پیاده سازی کشاورزی پایدار با آنکه در اکثر موارد در جهت جلوگیری از فرسایش خاک عمل می کند و اصولاً در بحث پایداری، حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی جزء مولفه های اصلی است، با این حال در برخی از روش ها از جمله مدیریت تلفیقی آفات(IPM) که از فنون کشاورزی پایدار محسوب می شود در برخی مواقع برای کنترل و از بین بردن آفات و علف های هرز، پیشنهاد داده می شود تا به جای استفاده از روش های مبارزه با این آفات از طریق سموم و آفت کش ها، از روش های خاک ورزی و شخم استفاده شود. پیش فرض این دیدگاه آن است که عملیات شخم موجب ایجاد زخم های مکانیکی در آفات و علف های هرز و از بین رفتن آن ها می شود. با آنکه در کشاورزی پایدار بر کاهش مراحل خاکورزی و حتی به صفر رساندن آن تاکید می شود بکارگیری این روش مبارزه با آفات، ممکن است موجب افزایش فرسایش خاک گردد. به نظر می رسد بررسی این نکته نیاز به پژوهش های علمی بیشتری دارد و باید مزیت ها و معایب این روش مبارزه با آفات با سایر روش های کنترلی در کشاورزی پایدار و کشاورزی متعارف مقایسه و در نهایت در این مورد تصمیم گیری شود.
نتیجه گیری، بحث و پیشنهادات
همان گونه که بیان شد توسعه ی پایدار کشاورزی به دنبال تاًمین نیازهای انسانی، افزایش و حفظ کیفیت محیط زیست، درآمد کافی برای کشاورزان، افزایش قابلیت دسترسی به غذای سالم برای انسان ها و حفظ حقوق نسل های آینده علاوه بر تامین نیاز های نسل کنونی است. خاک دارای قابلیت کشاورزی به عنوان یک منبع طبیعی پر ارزش که فرآیند شکل گیری و دوره تجدیدپذیری آن طولانی است، سرمایه ای محدود است که در اختیار نسل کنونی بشر قرار دارد. اگر این سرمایه به درستی حفظ و استفاده نشود علاوه بر در مخاطره قرار گرفتن زندگی نسل های آینده بشری و حتی سایر جانداران، در زندگی نسل کنونی بشر، این اجاره نشینان کره ی خاکی ایجاد بحران کرده و با از بین بردن کیفیت محیط زیست، غذای سالم و امنیت غذایی، زندگی را نامطلوب می کند و ضررهای جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.
اگرچه به نظر می رسد به کارگیری راهکارهای کشاورزی پایدار و بحث تاثیر آن در کاهش فرسایش خاک، در مقایسه با کشاورزی متعارف و صنعتی در کوتاه مدت هزینه ی بیشتر و محصول کمتر را تولید می کند، ولی در عوض در دراز مدت با حفظ خاک و محیط زیست امکان ادامه ی فعالیت های کشاورزی را فراهم می کند و مخاطرات ناشی از نابودی محیط زیست، آلودگی مواد غذایی به مواد غیر طبیعی، فرسایش خاک و دغدغه امنیت غذایی نسل های آینده بشری را از بین می برد.
دستیابی به این هدف یک همّت جمعی از جناب سیاستگذاران کلان دولتی و بخش کشاورزی، دانشمندان و پژوهشگران عرصه کشاورزی، کشاورزان و مردم را می طلبد. سیاستگذاران دولتی و بخش کشاورزی باید با تصویب و اجرایی کردن قوانین و دستورالعمل های حمایتی از کشاورزی پایدار، زمینه ی گسترش و توسعه کشاورزی پایدار را فراهم کنند. دانشمندان و پژوهشگران عرصه کشاورزی نیز باید با انجام تحقیقات علمی به گسترش و ابداع راهکارهای جدید کشاورزی پایدار و اقتصادی کردن تولید محصولات کشاورزی در این شیوه تولید بپردازند. کشاورزان هم به عنوان بازوی اصلی کشاورزی پایدار باید با درک موضوع پایداری، اقدام به پیاده سازی راهکارهای کشاورزی پایدار نمایند. در این زمینه سیاستگذاران بخش کشاورزی با اطلاع رسانی به وسیله رسانه ها و ایجاد کلاس های آموزشی می توانند در جهت درک اهمیت موضوع به کشاورزان و مردم کمک کنند. مردم نیز می توانند با خرید محصولاتی که با بکارگیری راهکارهای کشاورزی پایدار تولید شده است، با حمایت از این شیوه ی تولید علاوه بر دستیابی به غذای سالم به توسعه ی کشاورزی پایدار نیز بپردازند. در سایه ی توسعه ی پایداری در کشاورزی است که می توان از تخریب محیط زیست و فرسایش خاک جلوگیری کرد.
دیدگاه بسته شده است.