تیر خلاص به کشاورزی/ حجتی: کشاورزان به دولتی ها دل نبندند

بخش کشاورزی در کشورهای توسعه یافته جهان از بیشترین میزان حمایت های دولتی برخوردار است که در این بین می توان امریکا ،اتحادیه اروپا و ژاپن را جزو کشورهایی برشمرد که به منظور حفظ امنیت غذایی، حفظ اشتغال و کاهش فقر در کشور خود بیشترین میزان حمایت از بخش کشاورزی را انجام می دهند به طوری که سالانه سهم عمده ای از بودجه دولتی را صرف حمایت های مستقیم و غیر مستقیم از تولید ملی خود می کنند.

به گزارش اگری پرس، امریکا ،اتحادیه اروپا و ژاپن از جمله کشورهایی هستند که در مقایسه با سایر کشور ها بیشترین حمایت را از بخش کشاورزی خود دارند؛  بررسی سطح درآمد کشاورزان در کشورهای توسعه یافته به ویژه امریکا و ژاپن نشان می دهد کشاورزان در اغلب موارد سطح درآمدی بالاتری از میانگین درآمد سرانه کل اقتصاد دارند و ارزش زمین های زراعی در برخی از کشور ها مانند ژاپن بسیار بیشتر از ارزش یک زمین غیر زراعی در امریکاست.

کشاورزان در کشورهای ثروتمند روزانه یک میلیارد دلار از کمک‌های دولت برخوردار می‌شوند که این رقم شامل کسب و کارهای کشاورزی ، مزارع کوچک و یارانه می شود البته یاارنه حقیقی به طور متوسط یک یا دو میلیون دلار در روز تخمین زده می شود؛ابزارهای حمایتی کشورهای توسعه یافته از بخش کشاورزی به طور خلاصه شامل محدودیت‌های غیر تعرفه‌ای و بالابودن تعرفه واردات، اعطای یارانه مستقیم و غیرمستقیم به کشاورزان مانند بیمه کشاورزی و اعطای خدماتی عمومی است و در این بین یارانه یا حمایت قیمتی  بهترین ابزار حمایتی کشورهاهی پیشرفته از  بخش کشاورزی  محسوب می شود.

حمایت قیمتی کشور ژاپن از بخش کشاورزی خود در برابر قیمت جهانی به این صورت است که برنج تولیدی کشاورزان خود را ۱۱ برابر قیمت جهانی می خرد و تخصیص یارانه به بخش کشاورزی  در این کشور تا بدان جا اهمیت دارد که بیشتر از آن که هویت اقتصادی داشته باشد، هویتی ملی تلقی می شود.

کشاورزی آمریکا نیز به‌عنوان ابزار قدرتمند سیاست خارجه این کشور با صادرات هفتگی یک میلیارد دلاری تولیدات کشاورزی و فرآورده های غذایی، این کشور را به بزرگترین صادر کننده کشاورزی تبدیل کرده است.در امریکا  با اجرای قانون زراعی جدید در سال ۲۰۰۲ میزان پرداخت یارانه بخش کشاورزی  تا ۷۰ درصد افزایش یافته است؛ هم چنین بر اساس اعلام دپارتمان کشاورزی امریکا USDA، این کشور در سال ۲۰۱۶ ،  ۷ میلیارد دلار تحت عنوان «پوشش ضرر و زیان کشاورزی» و «پوشش خسارت» (با نام کلی یارانه) به کشاورزان پرداخت کرده است.این گزارش می افزاید یارانه کشاورزی در سال ۲۰۱۶ در مقایسه با ۵٫۲ میلیارد دلار یارانه سال ۲۰۱۵ که تحت عناوین مشابه پرداخت شده بود، ۳۵ درصد افزایش داشته است و بیشتر محصولات کشاورزی خسارت دیده  خصوصا ذرت را تحت پوشش قرار داده است.

میزان یارانه پرداختی به کشاورزان در کشورهای مختلف حتی تا نیمی از کل درآمد کشاورزان را شامل می‌شود.در سال ۲۰۱۰ اتحادیه اروپا ۵۷ بیلیون یورو برای توسعه کشاورزی پرداخته است که از این مقدار ۳۶  بیلیون یورو به صورت یارانه مستقیم پرداخته شده است. در جدول زیر سهم یارانه پرداختی به کشاورزان از کل درآمد آن‌ها نشان داده شده‌است.

سهم یارانه پرداختی به کشاورزان از کل درآمد
کشور درصد
نروژ ۵۸٫۴
سوئیس ۵۶٫۶
کره جنوبی ۵۱٫۱
ژاپن ۴۹٫۲
ایسلند ۴۷٫۷
اندونزی ۲۳٫۴
ترکیه ۲۲٫۶
چین ۲۰٫۲
اتحادیه اروپا ۱۸٫۰
کلمبیا ۱۶٫۶
مکزیک ۱۳٫۳
آمریکا ۹٫۸
رژیم صهیونیستی ۹٫۸
کانادا ۹٫۰
روسیه ۸٫۹

 

 

در این بین حمایت از کشاورزان در ایران از طریق حمایت قیمتی (قیمت تضمینی)حمایت نهاده ای (یارانه کودشیمایی،سموم، بذر،سوخت)ارائه تسهیلات و پرداخت خسارت محصولات کشاورزی و دامی(بیمه محصولات کشاورزی) است. نتایج منتشر شده در پژوهشی تحت عنوان “سیاست های حمایتی،دیدگاه های بین المللی و کشاورزی ایران” در همایش ملی کشاورزی و جهانی شدن با ارزیابی حمایت قیمتی دولت از محصولات کشاورزی بیان می دارد« نه تنها دولت حمایت قیمتی از بخش کشاورزی انجام نداده است بلکه این سیاست خرید تضمینی از جانب دولت به ضرر کشاورزی اجراشده است به عبارتی این حمایت منفی مالیات پنهانی است که دولت به کشاورزان تحمیل نموده است و عمده حمایت های دولت از کشاورزان از طریق توزیع نهاده های ارزان قیمت صورت گرفته است.جالب تر آنکه حتی در محصولات اساسی که دولت درصدد رفع وابستگی آن است این قیمت نقش حمایتی نداشته است.»

از عمده چالش های بخش کشاورزی ایران می توان به ناپایداری خودکفایی و وابستگی به واردات محصولات استراتژیک،عدم پرداخت مطالبات کشاورزان و کاهش قیمت خرید تضمینی ،عدم پرداخت مشوق های صادراتی و ناکارایی نظام بازاریابی محصولات کشاورزی و کاهش درآمد روستاییان و افزایش مهاجرت آنان به شهر اشاره کرد که همگی با اصل سیاست های کلان نظام در بخش کشاورزی مغایرت دارد. مواردی که چندی پیش در اظهارات علی وقف چی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس  تحت عنوان  “عدم رضایت از عملکرد وزیر جهاد کشاورزی و رای اعتماد مشروط به حجتی” بدان اشاره شد.

وزیری که  گفته می شود” انتقادات بی شمار درباره عدم توجه به اجرای قوانین حمایتی از بخش کشاورزی” زمینه های استیضاح وی را فراهم کرده است ، هفته پیش با سخنرانی در جشنواره سیب دماوند تیر خلاص به امید کشاورزان زد و بیان داشت:” شما که ۷۰ درصد زحمت تولید را می کشید، چه بهتر که باقی کار را نیز خودتان انجام دهید و به وعده دولتی ها  دل نبندید.”  و البته خستگی وزیر جهادکشاورزی و عدم چابکی وزراتخانه نیز یکی دیگر از محورهای ۱۵ گانه استیضاح وی برشمرده می شود که ممکن است پای وی را به عنوان اولین وزیر استیضاحی دولت دوازدهم به مجلس باز کند.