۴ دغدغه‌ کشت دانه‌های روغنی/ عملکرد تولید در ایران یک‌سوم سطح جهانی

به گزارش اگری پرس به نقل از خبرگزاری فارس وضعیت تولید دانه‌های روغنی نشان می‌دهد که تولید این محصول استراتژیک در کشور از پایداری لازم برخوردار نیست.

براساس این گزارش: بررسی‌ آمارها حاکی از آن است که تولید دانه‌های روغنی در سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۲ و ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۹ پایداری نسبی داشته و در سال ۱۳۸۰ با جهشی قابل توجه از ۴۴۰ هزار تن به بیش از ۷۷۰ هزار تن در سال ۱۳۸۴ رسید و دو سال بعد از آن علی‌رغم شرایط اقلیمی مناسب، تنها حدود ۴۰ هزار تن تولید افزایش یافت.

روند کاهشی تولید دانه‌های در سال ۹۰ و در سال‌های بعد آن هم ادامه داشت تا در سال‌های ۹۳ و ۹۴ به کمترین میزان تولید رسید، به طوریکه امسال تنها حدود ۱۵۰ هزار تن دانه روغنی تولید و از کشاورزان خریداری شد.

البته یکی از موضوعاتی که مسئولان وزارت جهاد تأکید فراوانی به آن دارند این است که برای توسعه کشت دانه‌های روغنی یکی از شرایط لازم، اطمینان تولید‌کننده از فراهم شدن شرایط فروش، وجود خریدار محصول و فروش آن به قیمت مناسب است و تجربه سال‌های اخیر نشان داده است کشاورزان در مقاطعی از زمان امکان فروش محصولشان را با قیمت مناسب نیافته‌اند.

علی رحمانی کشاورزی است که به کشت دانه‌های روغنی در بهشهر مازندران مشغول است می‌گوید: در اکثر سال‌ها در تحویل محصول تولیدی و دریافت پول با مشکل روبرو بوده‌ایم.

وی با بیان اینکه تناوب کشت دانه‌های روغنی از جمله کلزا با گندم برای از بین بردن علف‌های هرز بسیار مؤثر است، گفت: بسیاری از کشاورزان به دلیل آنکه کشت دانه‌ روغنی برای آنها صرفه اقتصادی ندارد، مبادرت به چنین کاری نمی‌کنند در حالی که این موضوع موجب بیماری زمین و افت کیفیت گندم تولیدی می‌شود.

کشاورزان تولید کننده دانه‌های روغنی تضمینی برای فروش محصول ندارند و محصول در صورت مناسب بودن قیمت و شرایط خریداران بخش خصوصی یعنی روغن‌کشی و روغن‌نباتی خریداری می‌شود از آنجا که مشتری‌های خاص خود یعنی صنایع روغن‌کشی و روغن‌نباتی را دارد و این مشتری‌ها هم از آنجا که بخش خصوصی هستند، تضمینی برای فروش نمی‌دهند،آنها در حد وسع و توان و با توجه به سود و زیان اقدام به خرید و یا واردات می‌کنند، بنابراین بدون حمایت وزارت جهاد کشاورزی و طرح‌های تولید امکان‌پذیر نیست.

هر چند در دهه‌های گذشته طرح‌هایی برای تولید و افزایش تولیدی دانه‌های روغنی طراحی و ارائه شده است که وضعیت کنونی تولید حکایت از ناموفق بودن طرح‌ها دارد.

* تولید دانه‌های روغنی صرفه اقتصادی ندارد

علی رحمانی کشاورز مازندرانی درباره وضعیت تولید دانه‌های روغنی به خبرنگار فارس گفت: تولید دانه‌های روغنی صرفه اقتصادی ندارد و قیمت‌های تمام شده آن نسبت به هزینه‌های تولید پایین‌ است.

وی بیان داشت: بدلیل آن که تولید صرفه اقتصادی ندارد، در سال‌های اخیر کشت دانه‌های روغنی از جمله کلزا در استان مرتب کاهش یافته است.

رحمانی تصریح کرد: امسال وزارت جهاد‌کشاورزی با برگزاری کلاس‌های آموزشی برای ترویج کشت دانه‌های روغنی تلاش قابل ملاحظه‌ای را انجام داد تا کشاورزان به کشت این محصول تمایل یابند، اما باز هم کشاورزان بابت فروش محصول با توجه به سوابقی بدی که در این زمینه داشته‌اند نگرانند.

این کشاورز بیان داشت: به دلیل اثراتی که کشت کلزا در افزایش کیفیت و کمیت گندم و همچنین از بین بردن علف‌های هرز مزرعه دارد، هر سال کشت کلزا را در تناوب با گندم انجام می‌دهم و سود اقتصادی آن را ملاک کشت قرار نمی‌دهم.

رحمانی بیان داشت: حدود یک دهه کشت کلزا مورد بی‌مهری قرار گرفته بود اما در دو سال اخیر وزاتخانه مجددا به کشت این محصول اهمیت می‌دهد.

وی در مورد کشت کنجد بیان داشت: کشت کنجد صرفه اقتصادی خوبی دارد و هر کیلوی آن به قیمت حدود ۱۰ هزار تومان خریداری می‌شود اما این محصول آب‌بر است و نمی‌توان کشت آن را وسعت داد.

* عملکرد تولید کلزا در هر هکتار یک سوم عملکرد جهانی است

عیوض باقرزاده کشاورز اردبیلی هم در مورد کشت دانه‌های روغنی تصریح کرد: عملکرد تولید هر هکتار کلزا در دنیا حدود ۶ تن است اما در ایران این رقم حدود ۲ تن است.

وی دلیل عملکرد پایین تولید را بذر نامناسب عنوان کرد و افزود: البته به تازگی بذرهایی وارد شده است که گفته می‌شود عملکرد در هکتار را افزایش می‌دهد.

باقرزاده بیان داشت: یکی دیگر از مشکلات تولید دانه‌های روغنی عدم وجود ماشین آلات کشاورزی مناسب در این صنعت است که این امر موجب می‌شود در زمان برداشت ریزش افزایش یابد.

وی با بیان اینکه قیمت خرید دانه‌های روغنی با هزینه‌های تولید آن تطابق ندارد بیان داشت: به موقع پرداخت نشدن پول کشاورزان یکی از مشکلاتی است که کشاورزان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

این کشاورز تصریح کرد: در صورتی که عملکرد در هکتار افزایش یابد تولید این محصول نیز به صرفه می‌شود.