نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
خانم دکتر ثریا نوید دانش آموخته دانشگاه تهران و کارشناس بخش کشاورزی در یادداشتی که برای پایگاه خبری تحلیلی کشاورزی اگری پرس تهیه کردند، پیرامون کشاورزی شهری و مزایای آن برای شهر نشینان نوشت و مطالعه آن را برای عموم ساکنین شهر ها که شاید درگیر زندگی شهری شده اند توصیه کرد.
در این یادداشت دکتر ثریا نوید این گونه نوشت: هر چند رشد اقتصادی در چند دهه گذشته توانسته درصد افراد فقیر و گرسنه جهان را کاهش دهد، اما کماکان گرسنگی و سوء تغذیه یکی از معضلات جامعه بشری است و بیش از ۷۸۰ میلیون نفر از جمعیت جهان از آن رنج می‌برند. پدیده مهاجرت و سرعت فرآیند شهرنشینی عملاً باعث شده است که چهره فقر و سوء تغذیه از یک پدیده روستایی به یک پدیده شهرنشینی تغییر شکل یافته و چالش نوینی را برای دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی ایجاد کند. در این راستا کشاورزي شهري يکي از منابع تأمين کننده سيستم‌هاي تغذيه شهري است و يکي از گزينه‌های مهم جهت رسیدن به امنيت غذايي محسوب مي‌شود. طبق آمارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در سال‌های اخیر حدود ۱۵درصد محصولات غذايي جهان، در مناطق شهري توليد مي‌شود و اين مقدار رو به رشد است و مزارع شهری توانسته‌اند پاسخگوی نیاز ۷۰۰ میلیون نفر از شهرنشینان باشند.
كشاورزی شهری (Urban agriculture)
به روند توليد هرگونه محصول كشاورزي در محدوده شهرها يا حومۀ آن‌ها اطلاق مي‌گردد؛ که مي‌تواند شامل پرورش مواد غذايي (سبزيجات، حبوبات، قارچ و حتي گوشت و لبنيات)، گياهان دارويي، درختچه‌ها و گياهان تزئيني باشد. همچنين تكنيك‌ها و رويكردهاي متنوعي از پرورش دادن در حياط خلوت تا باغباني‌هاي وسيع شهري، گلخانه‌هاي هيدروپونيك و آبزي پروري را در بر مي‌گيرد. كشاورزي شهري فقط باغباني در شهر نيست بلكه از مؤلفه‌هاي مهم و اساسی بسياري از شهرها محسوب مي‌شود و به کشت و پرورش محصولات زراعي، دامپروري، ماهي‌گيري و درختكاري در محدوده شهرها گفته می‌شود. همچنين شامل محصولات غيرمصرفي نظير خدمات اكولوژيكي نيز مي‌گردد.
انواع کشاورزی شهری
الف) بام سبز یا روف گاردن (Roof Garden)
بام‌های سبز مدرن که از سیستم لایه‌های پیش ساخته تشکیل می‌شوند، نسبتاً پدیده‌ای نو می‌باشند. این نوع بام‌ها در دهه ۱۹۶۰ در آلمان توسعه و به بسیاری از کشورهای اروپا گسترش یافتند. گرچه این بام‌ها در شمال اروپا مانند کشورهای اسکاندیناوی، هلند واسکاتلند کاملاً رواج داشت اما شکل مدرن و شهری آن در آلمان و آمریکا متولد شد. بر اساس برآوردهای موجود، امروزه حدود ۱۰ درصد از کل بام‌های آلمان، بام سبز هستند. ایالات متحده نیز بام‌های سبز قابل توجهی دارد، اما تعداد آن‌ها به اندازه اروپا نیست.
مزایای بام سبز
یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های گلخانه در پشت بام، میزان نور آفتابی است که در طول ساعات روز دریافت می‌کند و می‌تواند محیطی دنج و خصوصی برای استراحت، پذیرایی و پرورش گیاهان باشد. همچنین استفاده از گلخانه در پشت بام باعث پاکسازی هوای اطراف، کاهش آلاینده‌ها، کاهش جذب حرارت ساختمان، کنترل دما، کاهش مصرف انرژی و بهره برداری از آب باران می‌شود و علاوه بر این‌که معماری ساختمان را ارتقا می‌دهد و چهره شهر را زیباتر می‌کند. به دلیل استفاده از مواد سبک و البته مقاوم در ساخت گلخانه‌های روی پشت بام، بستری فراهم می‌شود تا پوشش‌های گیاهی رشد و نمو داشته باشند و به کشت محصولات کشاورزی پرداخته شود. مزیت دیگر گلخانه‌های روی پشت بام این است که محیطی تفریحی، زینتی و دکوراتیو را فراهم می‌کند و حتی می‌توان زیستگاه مناسبی برای حیوانات ایجاد نمود. روف گاردن با داشتن یک سیستم سبک مهندسی ساز باعث محافظت بام در برابر اشعه خورشید می‌شود و با ایجاد آن می‌توان محیط زیبایی را در یک قسمت بدون استفاده ساختمان فراهم کرده و سطح کیفی زندگی را بهبود بخشید.
ب) ویندوفارمینگ
ایده سیستم ویندوفارمینگ اولین بار در سال ۲۰۰۹ به‌وسیلۀ فردی به نام بریتا رایلی پس از خواندن مقاله‌ای با عنوان «خودتان غذای خودتان را پرورش دهید» مطرح شد. وی که در منطقه بروکلین شهر نیویورک در یک آپارتمان زندگی می‌کرد، پس از انجام مطالعاتی درباره چگونگی کشت محصولات غذایی در فضا به‌وسیله دانشمندان ناسا، شروع به ایجاد مزرعه‌های کوچک عمودی در پشت پنجره آپارتمان خود به صورت آب‌کِشت کرد. وی برای راه‌اندازی اولین سیستم خود از بطری‌های یک و نیم لیتری آب از جنس پلاستیک‌های بازیافتی و مخزن‌هایی در بالا و پایین بطری‌ها برای به گردش درآوردن مایع غنی از مواد مغذی گیاه استفاده کرد؛ سپس تعداد ۲۵ گیاه در آن‌ها کاشت. این سیستم ابتدایی به سرعت مورد استقبال دیگران قرار گرفت. وی با ایجاد یک شبکه اجتماعی و مطرح کردن ایده خود از مردم سراسر جهان خواست تا در حل مشکلات و برطرف کردن نواقص این سیستم او را یاری کنند. خیلی زود این سیستم طرفداران زیادی پیدا کرد و هر کدام ایده‌هایی را مطرح کردند که به تکامل روزافزون این سیستم کمک بزرگی کرد. در حال حاضر، ویندو فارمینگ به یک کسب و کار پر درآمد برای رایلی تبدیل شده است.
ج) دیوار سبز
دیوارهای سبز راهکاری برای نقش آفرینی بیشتر طبیعت در زندگی شهری.
بشر با هر قدمی که به سمت پیشرفت برداشت، قدمی از طبیعت دورتر شد. در واقع در بسیاری از موارد این طبیعت بود که قربانی زیاده‌خواهی‌های انسان شد. اما به نظر می‌رسد زمان تغییرات فرا رسیده؛ تغییر در نگرش انسان نسبت به آنچه که از دست داده‌است. اکنون طراحان و معماران به دنبال آن هستند که به هر شکل ممکن، نقش طبیعت را در زندگی مدرن شهری افزایش دهند.
کم‌ترین فایده‌ی طبیعت برای انسان، محصولات ارزشمندی است که نمی‌توان طعم دلپذیرشان را انکار کرد. از سوی دیگر بر طبق تحقیقات اخیر ناسا، مشخص شده که حضور گلدان‌های گل در داخل منازل، به تصفیه هوا و از بین رفتن سموم و آلودگی‌های آن کمک شایانی می‌کند.
د) مزارع سیار، متحرک یا سیستم هیدروپونیک متحرک
مزارع متحرک یک روش برای تولید محصول کشاورزی داخل اتوبوس، از طریق روش بدون خاک یا با آب تقویت شده طراحی شده است. که یک سیستم تصفیه آب نیز دارد. مزارع سیار ایده بسیار جالبی است که مورد استقبال بسیاری از مزرعه داران برای ارائه محصولاتشان قرار گرفته است زیرا که مزرعه داران می‌توانند علاوه بر معرفی محصولات، آن‌ها را به صورت مستقیم به مصرف کننده بفروشند. در اکثر کشورها بیشترین استفاده از مزارع سیار در مدارس می‌باشد که در آن‌ها انواع حیوانات مزرعه نظیر مرغ، خروس، اردک، گوسفند و غیره وجود دارد و همین‌طور فرصت کاشت مواد غذایی و برداشت آن‌ها به کودکان داده می‌شود.
مزایای سیستم هیدروپونیک متحرک
۱- حمل و نقل آسان
۲- عدم اشغال فضاهای مفید
۳- افزایش عملکرد کمی وکیفی محصولات
۴- عدم آلودگی و بازدهی سوخت
۵- جلوگیری از تخریب جنگل‌ها و فرسایش خاک
۶- تولید محصول بیشتر در یک زمان کوتاه‌تر
۷- امکان تازه خوری میوه جات و سبزیجات
۸- عدم نیاز به خاک حاصلخیز
۹- عدم آلودگی آب طبیعی
۱۰- کاهش فقر و گرسنگی بالقوه
۱۱- کمک به خانواده‌های کم درآمد برای تولید غذا و کسب درآمد
۱۲- کنترل بهینۀ رشد محصولات کشاورزی و باغی.
منابع
Banerjee, C., Adenaeuer, L. 2014. The Economics of Vertical Farming. Journal of Agricultural Studies, 2(1), 40-60.
Besthorn, F. H. 2013. Vertical farming: social work and sustainable urban agriculture in an age of global food crises. Australian Social Work, 66(2), 187-203.
Hardman, M., Larkham, P. J. 2014. The rise of the food charter: A mechanism to increase urban agriculture. Land Use Policy, 39, 400-402.
Thomaier, S., Specht, K., Henckel, D., Dierich, A., Siebert, R., Freisinger, U. B., Sawicka, M. 2014. Farming in and on urban buildings: Present practice and specific novelties of Zero-Acreage Farming (ZFarming). Renewable Agriculture and Food Systems, 1-12.
دیدگاه بسته شده است.