هشدار درباره وضعیت بهره‌وری آب/ لزوم آموزش و ارتقای سواد کشاورزان

به گزارش اگری پرس احمد کبیری در گفتگو با مهر با بیان اینکه در حوزه بهره‌وری بخش کشاورزی کارهای کمی انجام شده است، اظهارداشت: یکی از مهم‌ترین مباحث در این زمینه بحث بهره‌وری آب است که در این مورد ما مدت‌هاست از مرز بحران گذشتیم.

وی اضافه کرد: به همین دلیل باید برای افزایش بهره وری در همه حوزه‌ها به ویژه حوزه آب و کشاورزی فکری جدی شود.

رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور با بیان اینکه در دنیا برای اندازه گیری  میزان بهره وری آب شاخص‌های متعددی را به کار می‌برند، افزود:  یکی از این شاخص‌ها میزان تولید ناخالص ملی به ازای واحد آب مصرفی است؛ یعنی در ازای  یک متر مکعب آبی که در کشاورزی یا صنعت مصرف می کنیم، چند دلار کالا تولید می شود و کالای تولیدی چه ارزشی دارد؟

کبیری ادامه داد: کشورهای پیشرفته به ازای هر متر مکعب آب مصرفی تقریبا ۳۹ دلار GDP (تولید ناخالص داخلی) بدست می آورند و این عدد در کشورهای درحال توسعه ۲.۱ دلار است.

وی با بیان اینکه میانگین جهانی این شاخص حدود ۱۴ دلار است، گفت: متاسفانه ما در این زمینه  خیلی عقب هستیم و براساس گزارش بانک مرکزی شاخص  فوق در ایران  حدود ۳ دلار است.

رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور، شاخص دیگر را میزان تولید ماده خشک به ازای هر مترمکعب آب مصرفی عنوان کرد و ادامه داد: این میزان برای محصولات مختلف متفاوت است اما یک میانگین کلی برای مجموع اقلام زراعی و باغی در نظر می گیرند.

کبیری، وضعیت ایران در این شاخص را در سال ۸۳ حدود  ۰.۷۷۸ عنوان کرد و گفت: یعنی در سال مذکور، ما به ازای هر متر مکعب آب مصرفی،  ۷۷۸ گرم ماده خشک تولید می کردیم که این عدد در سال ۸۶ به ۸۸۱ گرم رسید.

وی با بیان اینکه هدف برنامه چهارم توسعه در این زمینه رسیدن به عدد  ۹۶۵ گرم بوده است، افزود: ما به این عدد، کاملا  دست پیدا نکردیم و فکر می کنم شاخص فوق هنوز در کشورحدود ۹۰۰ گرم است.

رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی ومنابع طبیعی کشور همچنین با تاکید بر اینکه وضعیت بهره وری آب در کشور نیازمند توجه جدی است، میانگین تولید جهانی که وابستگی به آبیاری دارد را مورد اشاره قرار داد و  اظهارداشت: آب مورد نیاز ۴۰ درصد تولیدات جهان از طریق آبیاری تامین می شود، چراکه در بخش‌های وسیعی از دنیا، هم حجم بارندگی بالاست و هم توزیع و پراکنش آن به گونه ای است که نیاز به آبیاری ندارد، بنابراین از طریق کشت دیم محصولات خوبی بدست می آورند.

کبیری ادامه داد: ۹۲ درصد تولیدات در ایران وابسته به آبیاری و این مساله نشان دهنده آن است که باید کار زیادی در این زمینه انجام دهیم.

وی با بیان اینکه یکی از راه‌ها برای بهبود شاخص بهره وری،  استفاده از سیستم های نوین آبیاری است، اظهارداشت: دولت طی دو تا سه سال اخیر در این زمینه سالانه رقم قابل توجهی هزینه کرده که ۸۵ درصد آن نیز به شکل کمک بلاعوض است اما ارزیابی ها نشان نمی دهد که شاخص بهره وری متناسب با این حجم سنگین سرمایه گذاری رشد کرده باشد.

کبیری افزود: بنابراین پیشنهاد ما به وزارت جهاد کشاورزی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و دیگر دستگاه های مربوطه این بوده که در پروژه ها و طرح‌های مربوط به حوزه آب، کشاورزی و محیط زیست دولت درصدی از کل اعتباری را که میخواهد هزینه کند، به عنوان پیش بینی خریدهای نرم افزاری یعنی صرف آموزش و آشنایی کشاورزان و بهره برداران با نحوه بهره برداری از این سیستم‌ها و تکنولوژی های نوین کند.

وی با اشاره به اینکه در گرایش های مختلف حوزه آبیاری بیش از ۱۲ هزار فارغ التحصیل دانشگاه های مختلف، عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی هستند، اضافه کرد: اگر ۵ درصد از اعتبار اختصاص داده شده توسط دولت صرف آموزش شود، ما  می توانیم با آن، این نیروها را آموزش دهیم، ساماندهی کنیم و آنان را هم برای آموزش کشاورزان و هم نظارت و نگهداری سیستم های جدید مورد استفاده قرار دهیم.

رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور با بیان اینکه در گزارش بانک مرکزی دو دلیل مهم بهره وری پایین آب در بخش کشاورزی؛ خرد بودن قطعات کشاورزی و همچنین سطح سواد پایین بهره برداران عنوان شده است، اظهارداشت: از ۴ میلیون بهره بردار کشور، حدود ۱.۴ میلیون نفر بی سواد هستند و حدود ۱.۴ میلیون نفر دیگر نیز  تحصیلات ابتدایی و غیر رسمی دارند، بنابراین دولت باید به مساله آموزش کشاورزان توجه جدی کند تا شاخص بهره وری نیز افزایش پیدا کند.

کبیری ادامه داد: در همین راستا، ما امسال برای جلب توجه بهره برداران، مدیران و تصمیم گیران درحال پیگیری هستیم که المپیادی تحت عنوان المپیاد ملی بهره وری را در گرایش‌های مختلف کشاورزی از جمله بهره وری آب در حوزه های گوناگون برگزار کنیم و امیدوار هستیم المپیاد مذکور نیز تا اواخر شهریورماه سال‌جاری برگزار شود.